Nieves Neira realiza la tradicional ofrenda a Rosalía

La periodista local Nieves Neira fue la encargada de realizar la Ofrenda Floral a Rosalía de Castro, actividad que este año cumplió su 50 aniversario en el Domingo das Mozas

La corporación municipal, junto con la oferente, Nieves Neira, y la concejala de Cultura, Maite Ferreiro, salieron de la Casa Consistorial hasta el Parque de Rosalía acompañados de la agrupación de música tradicional Berros do Castro, procedentes de Ferrolterra, y que fueron los encargados de interpretar el himno gallego al final del acto.

Nieves Neira (Lugo, 1983) es licenciada en periodismo por la Universidad de Salamanca, y cuenta con un posgraduado en Cultura Portuguesa Contemporánea en la Universidad Abierta de Lisboa. Trabaja en el diario El Progreso desde el año 2013. En el año 2020 ganó el premio Johán Carballeira de Periodismo por el reportaje "A fotografía, revelada", onde aborda la vida de Maruja Neira, pionera de la fotografía gallega. Neira forma parte de la Asociación para la Promoción de las artes escénicas 3monos y del patronato de la fundación Uxío Novoneyra

OFRENDA A ROSALÍA:

"Bo día

Motísimas grazas por acompañarnos nesta ofrenda a Rosalía que non pode ter outro comezo que o meu
agradecemento emocionado a área de Cultura do Concello de Lugo e a toda a corporación por situarme nesta
máxima honra. Por continuar a conversa con Rosalía que antes de min mantiveron outras mulleres ás que
profundamente admiro. Por celebrar o que volve, o que sempre volve, necesario como as estacións,
persistente e máis alá apuntando.

Permitídeme que comece citando a Novoneyra e que a súa voz se asome varias veces nas miñas palabras,
pois ademais da relación que nos une, el é para min un lugar dende o que mirar o mundo, como tamén o é
Rosalía. E dicía Novoneyra que Lugo era unha cidade mítica para algúns poetas galegos. “Iles escuramente
saben que eiquí inda sigue Galicia fortemente reconocible i enteira”, dicía, el, que a Lugo sempre se desviaba
nos seus arrodeos pola amada xeografía do Courel a Compostela. Sei, sabemos, de aí a honra, que actos
coma este debuxan, manteñen nidio o noso perfil, inda que sexa entre nebras.
E coas estacións que volven tamén veñen os que marcharon, o mesmo Uxío do brazo dado co meu pai, Isidro
cos cabaliños do demo, Blas Lourés nas formas redondas da nosa xeometría, Fole da auga lizgaira, Araceli
Figueroa da sombra do aire na herba de Pimentel, e tantos outros e tantas outras cuxas voces que temos o
privilexio de herdar.

Permitídeme que tamén volva unha nena. Unha nena que lía a autora que hoxe nos convoca por primeira vez
neste libro sacado da estantería da casa. Unha nena que buscaba polo parque palabras para este, o seu
primeiro caderno. Parque, ti eres eu, escribía esa nena aquí, aproveitando o don dos libros e dos cadernos
para gardar a memoria e producir o infinito. De Rosalía a Rosalía, das follas novas ás das árbores, polo
espazo entre as cousas que a poesía revela, inaugura, inventa. Unha nena que sen sabelo xa continuaba a
conversa, porque se algo nos di a poesía é que ningunha conversa co mundo está rematada. Tampouco esta.
Por iso, grazas por esta oportunidade de continuar, que así comeza, cunha pregunta.

1.

Que nomea un nome?
Un nome nas rúas, nos colexios, nos centros de saúde, nas prazas, nas avenidas, nos centros culturais, nas
camisolas, nos institutos.
Un nome no cráter da superficie de Venus.
Nunha das estrelas da constelación de Ofiúco.
Un nome abríndose cada vez que se pronuncia

Nun parque. Neste parque. Aquí.
Rosalía.

2.

Non sempre se chamou así este lugar, pero quixo a historia coincidir coa memoria, que fose a corporación

republicana da cidade a que cambiase o nome de Alfonso XIII por Rosalía de Castro.
Que nomea un nome?
Poderiamos xa entón comezar dicindo que o nome que nos convoca ten a forza de destronar aos reis, a aqués
que ten fama de honrados na vila, o poder de non exercelo.

Que o nome é aquí é republicano coma todas as árbores de todos os bosques e garda teoremas de amor, e
teima nas flores que persisten en sandar a historia. Que o nome non está só. Que o nome lembra.

3.

Que nomea un nome?

Neste parque que cumpre 100 anos, o teu nome é aquí alcipreste do Pacífico, tuia da China, cedro do
Himalaia, abeto o Cáucaso, secuia de California, hibisco da Siria, palma xaponesa, cerdeira do xardiñeiro do
Sha de Persia, dos montes orientais o xenebreiro e o carnabudo de Novoneyra.
E as sámaras dos pradairos xirando coma danzas derviches
E os froitos do loendro coma códices enrolados
E a alba coma as cortizas brancas dos bidueiros
E as boliñas de neve dos xardíns concéntricos, as frautas do sabuguiero, os froitos do teixo.
E tan preto de ti, rozándote, a Araucaria.
Preguntábaste Rosalía en El domingo de Ramos se as palmas non sentirían nostalxia da súa terra, crecendo
aquí “pobres desterradas que al pie de nuestras ventanas pugnan y se esfuerzan en vano por levantarse en el
espacio en busca de un calor que aquí no pueden hallar”, e cuestionabas, con Heine, se as plantas “como los
hombres, pueden ser presa de mortales nostalgias”.
Así, extranxeira na túa patria, atrevícheste a despregar un nome, atrévome a pronunciar: nación, poeta-pobo,
teixo, araucaria.
Como Xela Arias dicir: inmaculábante, eras necesaria. E continuar, nosa, inapropiable, teixo, araucaria. Non
gloria: xustiza. Non esencia: verdade. Non mito: comezo. Teixo, araucaria.

4. Dicía Novoneyra que todos os poetas tiñan voz pra esto ou pra aquelo, pero que Rosalía parecía ter sentido
todo moi profundamente, e que por iso de todo podía falar cunha autenticidade máxima, que Rosalía parecía
ser vinte poetas nun só libro.

A túa voz hoxe, para min, as árbores. Quen está aberta, está aberta a todo. E a mesma palabra que adora “de
la manera más pagana los altos castaños y los añosos robles y encinas del bosque, bajo cuyas ramas suelo
vagar día y noche con el recogimiento con que podría hacerlo el antiguo druída cuando el astro nocturno
estaba en su plenilunio” é a que clama coa talla, coa talla das carballeiras dos bosques dos amores sen culpa
e do banquete de Conxo, cando “ajena voluntad su imperio ejerce en lo que es nuestro”. O nome clama,
nomea e clama, e di: “oh Señor, a consentir no vuelvas que de la helada indiferencia el soplo/ apague la
protesta en nuestros labios/que es el silencio hermano de la muerte/ y yo no quiero que mi patria muera”.
Ante todas as memorias talladas, ante todos os lagos, cascadas, torrentes, veigas froridas, valles, montañas
arrasadas, ante as mentiras da gran mentira de non ser noso todo o gozo: exténdense as árbores da túa voz,
nomea o teu nome.
Que a palabra que escoita o rumor das flores é a que dun salto con rabia pillou a fouciña.
Que a palabra das plantas, das fontes e dos paxaros é a que sangra coas errantes hordas.
Que a patria son tamén as árbores, a maneira das árbores de abrirse aos ceos, bandadas de estorniños.

5.

Se todo vive e todo sinte, a auga, a pedra, o vento, as constelacións... como dicía o teu primeiro tolo de
Conxo, se todo o que vive sinte están contentas as árbores deste parque de que aquí se che lea, de que as
follas novas regresen ao lugar de onde viñeron, que non por acaso “nacer é unha república de árbores",
como escribiu Chus Pato, e a poesía o espazo de devolverlle as cousas a dignidade que lles pertence: teixo,
araucaria, bosques do amor común, banquetes, carballeiras. Que o que nomea un nome non ten fin se no teu
texto se abre. Que o que nomea un nome non ten fin como un pobo non remata.

6.

Somos aquí, cada unha, constelación en ti grabada, como a árbore nesta lingua é feminina. E a cada muller
que che leu neste parque vexo extenderse carballo, camelia, cerdeira. Como agora se sinte, escoitade,
escoitade, o rumor de todas as follas contentas (pandeireta), as correntes libres do teu pensamento
(pandeireta), a man nerviosa e palpitante o seo,/ as niebras nos meus ollos condensadas (pandeireta),
aquelas que cantan as pombas e as frores (pandeireta), Falaime solo/ d ́as muhiñeias,/ d ́aquelas voltas/
revirandeiras (pandeireta), cantos dengues encarnados!/ cantas sintas amarelas! (pandeireta) dond ́hay
meniñas,/ dond ́hay rapaces/ que ricamente/ saben loitare (pandeireta) de verdur ́e de follaxe,/ salpicada de
fontiñas/ baixo á sombra do ramaxe (pandeireta).
Para mil outonos máis, que é agora o tempo no que volven as follas e as festas, o que un nome nomea para
toda a novidade do mundo. Pois que as follas caian no domingo das mozas como amores soaves/ que nin
inda vir se sinten / nin se ve cando entraren, que as festas nos leven de novo ao muíño dos castañares.
A min, amigas, (pandeireta)
buscaime, rapazas,
velliñas, mociños,
buscaime entre os robles,
buscaime entre os millos.